#uwalniamypublikacje
W tym miejscu znajdziecie wszystkie wydane i współwydane przez Stowarzyszenie Twórców Grafiki Użytkowej publikacje. Listę uzupełniać będziemy na bieżąco.
Chcesz otrzymać pdf z którąś z publikacji? Napisz na pr@stgu.pl.
Projekt Roku 2017/18
Katalog towarzyszący gali rozdania nagród Projekt Roku 2017/2018. Znajdziecie w nim m.in. laureatów konkursu, artykuł o historii prac nad polską identyfikacją narodową oraz artykuły i wywiady dotyczące aktualnych przemian zachodzących w świecie projektowania grafiki użytkowej. Na deser m.in. wywiad z Krzysztofem Krzysztofiakiem o jego doświadczeniach w pracy z drukarniami.
Brygada 2018
„Brygada 1918” to cyfrowy projekt rewitalizacyjny kroju pisma „Brygada” powstałego najprawdopodobniej około 1928 roku, na 10-lecie niepodległości Polski, w Odlewni Idźkowski i S-ka. Inspiracją do działań rewitalizacyjnych były matryce znalezione przez Janusza Pawła Tryzno w Muzeum Książki Artystycznej w Łodzi. Rozbudowana rodzina „Brygady 1918”, obejmująca 6 odmian, dostępna jest do pobrania na zasadzie otwartej licencji. Mamy nadzieję, że poprzez użytkowanie projektu, „Brygada 1918” przyczyni się do budowania świadomości na temat projektowania krojów pisma – dziedziny o tak istotnym charakterze kulturotwórczym. W 2019 roku cała rodzina została rozbudowana o cyrylicę, IPA, wietnamski oraz grekę.
Projekt powstał dzięki wsparciu finansowemu programu Niepodległa i Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Całą rodzinę fontów możecie za darmo pobrać i używać również w projektach komercyjnych: https://brygada1918.eu
STO LAT!
Obchody stulecia Niepodległości to świetny moment na podsumowania. Jako Stowarzyszenie Twórców Grafiki Użytkowej, postanowiliśmy spotkać się z dwunastoma wybitnymi projektantami graficznymi związanymi z warszawską Akademią Sztuk Pięknych. Zapytaliśmy ich o przemiany, które zaszły w kulturze wizualnej w ciągu ostatnich stu lat oraz o to, jak powstawały ich projekty współtworzące wszechświat polskiego projektowania graficznego XX wieku. Każdy z wywiadów jest oddzielną opowieścią i dowodem na to, jak różne stylem i charakterem osoby tworzyły po wojnie scenę projektowania graficznego w Polsce. Mimo tych różnic spróbowaliśmy zestawić ze sobą sylwetki osób tworzących w podobnych latach i w podobnym miejscu.
Publikacja jest próbą odpowiedzi na nurtujące nas pytanie – czy w dobie internetu i globalnej unifikacji języka wizualnego jest jeszcze miejsce na własne tendencje projektowe wynikające z pewnej ciągłości edukacji artystycznej? Rozmowy odbywały się w duchu koleżeńskiej rozmowy grafika z grafikiem, stąd frywolny, pikantny, czasami brutalny język wywiadów. Tytuł „STO LAT!” odnosi się zarówno do setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, jak i życzeń, które składamy naszym rozmówcom.
Projekt powstał dzięki wsparciu finansowemu programu Niepodległa.
„Bona Nova” to projekt digitalizacji kroju „Bona” zaprojektowanego w 1971 roku przez Andrzeja Heidricha. Naszym założeniem, oprócz nadania mu cyfrowej formy, było poszerzenie istniejącego zestawu znaków, opracowanie kapitalików, znaków alternatywnych oraz wielu funkcji zecerskich. We współpracy z autorem powstały dwie nowe odmiany dziełowe nadające „Boni”e formę klasycznej triady – Regular oraz Bold. Gotowa rodzina dystrybuowana jest na otwartej licencji. Całość dopełnia sześć odmian displayowych – „Bona Sforza”. W 2019 roku „Bona Nova” została rozszerzona o nowe skrypty: cyrylicę, IPA, grekę, wietnamski oraz arabski. Obecnie zespół pracuje nad skryptem hebrajskim, którego planowana premiera to maj 2020 roku.
100x40
Z okazji obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę odbyło się wiele akcji promujących osoby, którym zawdzięczamy wolność – polityków dowódców, działaczy. W tej grupie niezwykłych ludzi zazwyczaj brakowało nam osób, które tworzyły polską kulturę, a co za tym idzie, osób, które przyczyniły się do przetrwania tożsamości narodowej. Z tej okazji zorganizowaliśmy wspólnie z Fundacją „Nowolipki” oraz IBP warsztaty dla studentów ASP, podczas których artyści przygotowali zaprezentowane na wystawie „100x40” prace. Mamy nadzieję, że ta publikacja pozwoli Wam odkryć nieznane wcześniej postacie istotne dla polskiej kultury.
A na zachętę część tekstu wprowadzającego przygotowanego przez Sonię Jaszczyńską:
„Wystawa „100x40” prezentuje sylwetki 40 znakomitych twórców i twórczyń, którzy działali w okresie między 1918 a 2018 r. W gronie wybranych artystów znajdują się osoby związane ze wszystkimi dziedzinami sztuki – literaturą, filmem, teatrem, grafiką, malarstwem, rzeźbą, modą, muzyką i architekturą. Wystawa wpisuje się w program obchodów stulecia niepodległości Polski, jednak mając za zadanie przedstawić jej twórców, nie prezentuje postaci polityków, działaczy i bojowników. Skupia się na ukazaniu artystów, którzy przyczynili się do budowania niepodległości, tworząc dzieła kształtujące jej sferę symboliczną i wizualną.
Zależało nam na stworzeniu listy artystów „kanonicznie niekanonicznych”, to znaczy takich, którzy cieszą się powszechnym uznaniem, ale nie są uważani za typowo „niepodległościowych”. Polityczne znaczenie ich działań nie zawsze polegało na bezpośrednim zaangażowaniu w sprawy bieżące. Dokonywali oni rewolucji, przewrotów i ofensyw w polu sztuki. Niekiedy ich twórczość nie była opozycyjna, lecz afirmatywna – była pochwałą urody życia, piękna polskich tradycji ludowych lub wynikała z praktycznej chęci stworzenia lepszych strojów i domów. O niepodległość można walczyć też piórem, pędzlem i gestem."
„123 polskie plakaty, które warto znać”
„Celem tego projektu była próba wyodrębnienia umownie stu najciekawszych polskich plakatów powstałych w latach 1945-2000. Uznaliśmy zatem, że taka ilość – przewrotnie 123, a nie regularne sto, czyli tzw. zestaw powiększony – pozwala formułować wiążące oceny, czym plakat polski w rzeczywistości był w tym okresie. W jakim stopniu i w imię jakich racji jego twórcy respektowali paradygmat gatunku, a w jakich punktach świadomie go naruszali lub bagatelizowali. Mamy świadomość, że niektórym zestaw ten może wydawać się kontrowersyjny, niepełny, czy tendencyjny. Takie sformatowanie sekwencji plakatów jest w tym przypadku równoznaczne z rekomendacją, że warto je poznać i zapamiętać. Przedstawienie takiej kolekcji nie wyczerpuje oczywiście całokształtu zagadnienia. Wolumen prac z tego okresu można bowiem mierzyć miarą kilkudziesięciu tysięcy tytułów. Jest to zatem zaledwie propozycja syntetycznego ujęcia bardzo zawiłej stylistycznie i zróżnicowanej formalnie linii ewolucji tego gatunku na przestrzeni półwiecza, w miarę proporcjonalna do upływu kolejnych dekad i kontrapunktowych faz zmienności rywalizujących ze sobą konwencji, a także zapis następujących zmian pokoleniowych i dokonujących się samorzutnie ocen krytycznych oraz przewartościowań”.
Zespół Muzeum Plakatu w Wilanowie
SELFIE
Publikacja towarzyszącą wystawie „SELFIE – Wystawa plakatów do wystaw plakatów". Mateusz Machalski, kurator wystawy, zadał różnym projektantkom i projektantom to samo pytanie: „Jak wygląda plakat idealny?”. Każda z odpowiedzi dostała ocenę w punktach typograficznych – a „layoutowa demokracja” pozwalała na wykorzystanie na odpowiedź tylko jednej strony publikacji. Całość towarzyszyła 26. Międzynarodowemu Biennale Plakatu.
Poniżej na zachętę tekst wprowadzający:
„Funkcja plakaty jest stale redefiniowana, zaś wokół formatu B1 (70 x 100 cm) oraz skrótowego myślenia wytworzyło się na świecie silne, prężnie działające środowisko. Trudno znaleźć porównywalny do tego ewenement – nie funkcjonują wydarzenia skupione wokół weduty bez sztafażu w formacie A4, ani biennale pejzażu w technice suchej igły. Mimo że plakat coraz rzadziej pełni swoją pierwotną funkcję – nie jest już osobnym bytem, czy dziedziną komunikacji wizualnej – to stał się rodzajem papierka lakmusowego, za pomocą którego z łatwością można zbadać tendencje projektowe danego środowiska.”
26. Międzynarodowe Biennale Plakatu w Warszawie
W 2018 roku Międzynarodowe Biennale Plakatu odbyło się poraz 26. Tradycyjnie całej wystawie towarzyszył katalog w którym zreprodukowane zostały wszystkie prace, które wzięły udział w wystawie.
Lazarus – Nowy Karakter Polski
Kolejną publikacją, którą Wam udostępniamy, jest książka autorstwa Ani Wieluńskiej. „Nowy Karakter Polski" z 1594 roku, autorstwa Jana Januszowskiego, Jana Kochanowskiego i Łukasza Górnickiego był jedną z pierwszych w historii prób zunifikowania systemu zapisu języka polskiego. Wszystkie teksty w nim zawarte, zostały złożone nowym, autorskim systemem – na potrzeby rozważań nad ortografią, Januszowski opracował i odlał dwie nowe czcionki – karakter prosty i pochyły. Celem projektu była digitalizacja czcionek „Nowego Karakteru" oraz ich rozbudowa.
Title Goes Here
Wspólnie z Fundacją Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, STGU zorganizowało wystawę „Title Goes Here”. Wystawa prezentowała kroje pisma stworzone przez twórców młodego pokolenia związanych z ASP, którzy w ostatnich kilku latach zmienili oblicze polskiej sceny projektowania fontów. W pracach można było dostrzec nawiązania do prac Andrzeja Heidricha i Adama Półtawskiego. Wstęp do katalogu napisał znany i lubiany Adam Twardoch. Miłej lektury!
Projekt Roku 2018/2019
Katalog towarzyszący gali rozdania nagród Projekt Roku 2018/2019. Znajdziecie w nim m.in. laureatów konkursu oraz artykuł, w którym zdradzamy, czy warto brać udział w konkursach i dzielimy się naszym doświadczeniem w ich organizacji. W katalogu znajdziecie także podsumowanie działań, w których STGU brało ostatnio udział, publikujemy też artykuł Macieja Konopki zapowiadający książkę o historii projektowania opakowań w Polsce. Na koniec – w katalogu przeczytacie wywiady z Dumbar Studio oraz ze ś.p. Rosławem Szaybo.
Biogramy – Plakaty Pisane
Wystawa „BIOGRAMY – PLAKATY PISANE” prezentuje ponad 50 plakatów, które profesor Stanisław Wieczorek przygotowywał do wystaw w galerii Oranżeria działającej w Pałacu w Jabłonnie. Seria plakatów składa się na niezwykły przekrój osobowości związanych z Akademią Sztuk Pięknych w Warszawie, które profesor przez lata portretował. Pomimo zunifikowanej formy każdy z plakatów jest inny – jeden zapisany tępym długopisem, drugi piórkiem, inny markerem – zmieniający się dukt i ekspresja narzędzia sprawiają, że formy te tworzą wzory niepowtarzalne, jak linie papilarne. Prace prof. Wieczorka stały się punktem wyjścia do dyskusji o tym, na ile abstrakcyjne znaki alfabetu łacińskiego powiązane są z obrazem oraz o tym, w którym momencie litera może się nim stać.
Zaprosiliśmy do współpracy zespół składający się z przedstawicieli różnych dziedzin nauki, żeby w odniesieniu do twórczości prof. Wieczorka przygotował eseje dotyczące powiązań pisma z obrazem postrzegane przez pryzmat uprawianych przez nich dyscyplin naukowych. Obok tekstu biegłej grafolog sądowej, Karoliny Gorzkowskiej, w katalogu znajdziemy eseje: Borysa Kosmynki – badacza typografii, Jacka Wasilewskiego – medioznawcy i badacza kultury, Moniki Weychert – kuratorki i krytyczki sztuki związanej z Instytutem Badań Przestrzeni Publicznej, Łukasza Wróbla – teoretyka literatury, Alicji Bielak – historyczki literatury, Piotra Polichta – kuratora i krytyka sztuki oraz Mateusza Salwy – filozofa. Mamy nadzieję, że zestawienie tak różnych naukowych spojrzeń pokaże przekrój tego, jak szeroko można interpretować to samo zagadnienie.
Wystawa „Matki Niepodległości” prezentuje sylwetki 40 polskich artystek ostatniego stulecia. Każda została sportretowana przez studentkę lub doktorantkę warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Wybór bohaterek wystawy obejmuje wszystkie dziedziny sztuk wizualnych. Są wśród nich malarki, ilustratorki, rzeźbiarki, fotografki, graficzki, architektki, autorki performensów, artystki multimedialne, projektantki form przemysłowych, znaków graficznych, mebli, strojów i wzorów na tkaniny. W tym gronie znajdziemy emancypantki, uczestniczki powstania warszawskiego, członkinie „Żegoty”, działaczki podziemia, feministki i osoby zaangażowane w tworzenie kultury niezależnej w okresie stanu wojennego.
Ale „Matki Niepodległości” to nie tylko opowieść o działaczkach niepodległościowych i ich politycznym zaangażowaniu. Prezentacja pozwala prześledzić losy kolejnych pokoleń kobiet-artystek oraz warunki w jakich tworzyły sztukę. Droga ta jest ściśle powiązana z dokonującymi się w Polsce przemianami społeczno-politycznymi. 100 lat niepodległości jest zarazem stuleciem obecności kobiet na polskich uczelniach artystycznych. Anna Bilińska-Bohdanowicz i Olga Boznańska, należące do pierwszego pokolenia kobiet zawodowo zajmujących się sztuką, uczęszczały jeszcze na prywatne kursy artystyczne, później zaś kontynuowały naukę na zagranicznych uczelniach. Pierwszą kobietą, przyjętą w 1918 r. na studia na krakowskiej ASP, była Zofia Baltarowicz-Dzielińska – rzeźbiarka. Obecnie kobiety stanowią większość osób studiujących na polskich uczelniach plastycznych (77% w 2013 r.).
Zamiarem autorów wystawy „Matki Niepodległości” jest poszerzenie tradycyjnego kanonu twórców. Takie ujęcie pozwala przedstawić nie tylko osoby powszechnie cenione, ale też te mniej znane, bardzo ważne z punktu widzenia budowania kobiecej tradycji artystycznej. Celem wystawy jest popularyzacja dokonań niesłusznie pomijanych artystek, których wieloletnia praca twórcza bywa niekiedy podsumowywana za pomocą określeń takich jak „żona” lub „współpracowniczka”.
Portrety bohaterek wystawy przyjęły formę plakatów, z uwagi na wciąż żywą na warszawskiej ASP tradycję „polskiej szkoły plakatu” oraz związek Akademii z organizowanym w Warszawie Międzynarodowym Biennale Plakatu. Prace są też rodzajem hommage młodych artystek dla twórczyń starszego pokolenia.
Matki Niepodległości
***
Kuratorka: Sonia Jaszczyńska
Organizator: Fundacja Nowolipki (Kasia Lisowska-Byster & Mateusz Machalski)
***
W wystawie udział biorą:
Marta Basak
Karolina Ciepielewska
Nastazja Ciupa
Katarzyna Dudziec
Anna Frydrych
Julia Fukiet
Kenaya Huanca-Villan
Sonia Jaszczyńska
Paloma Kałuzińska
Agata Klepka
Karolina Koryl
Klaudia Kozińska
Alicja Krzyżanowska
Alicja Kultys
Ania Kurdziel
Linda Lach
Marta Lachowska
Izabela Lewkowicz
Karolina Lubaszko
Marta Łyżwińska
Kaja Marzec
Anna Naumova
Helena Nowicka
Ania Olczak
Iza Olesińska
Aleksandra Olszewska
Zuza Oniszczuk
Ola Pawłowska
Eleonora Rogińska
Kamila Staniszewska
Marta Stawska
Agnieszka Strzeżek
Magdalena Sych
Ola Szczepaniak
Agnieszka Sztejerwald
Beata Świerczyńska
Agata Wawer
Anna Wieluńska
Paulina Wojdyna
Maja Żurawiecka
Plakaty prezentowane na wystawie powstały w wyniku warsztatów przeprowadzonych przez wykładowczynie Wydziału Grafiki warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych – Justynę Czerniakowską i Aleksandrę Kot.
Projekt zorganizowany przez Fundację „Nowolipki”, przy współpracy z Międzynarodowym Biennale Plakatu, STGU i ASP w Warszawie.
Dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”
Półtawski Nowy
Półtawski Nowy to projekt digitalizacji kroju pisma Antykwa Półtawskiego. Kluczowym aspektem projektu cyfrowej wersji kroju pochodzącego z 1928 roku, było podejście do zagadnienia opracowania kształtu znaków na podstawie źródeł. Równolegle z przygotowaniem wersji komputerowej prowadzone były badania historyczne, które pozwoliły poznać wyjątkowe losy tego najbardziej rozpoznawalnego polskiego projektu czcionki. Rodzina typograficzna Półtawski Nowy przeznaczona jest do składu tekstowego w wielkościach od 10 do 18 pt. Obejmuje 6 odmian (3 grubości antykwy i 3 kursywy) i dostępna jest do pobrania na zasadzie otwartej licencji.
W wydaniu Półtawski Nowy źródłem opracowania były skany wzornika pism z odlewni Idźkowski i S-ka oraz zestaw rysunków, wzorców punc oraz punc wykonanych przez firmę Monotype w Salfords w Wielkiej Brytanii w latach 1934-1955. Zostały nam udostępnione przez londyńskie Type Archive. Dzięki ujednoliceniu znaków i wyrównaniu rytmu typograficznego, w wersji cyfrowej krój zachowuje ornamentacyjny charakter, jednocześnie działając dobrze w mniejszych rozmiarach tekstowych. Podstawowy zestaw znaków dostępny w źródłach został poszerzony o kolejne warianty znaków diakrytycznych, kapitaliki, subskrypt i superskrypt, warianty cyfr (tabelaryczne, proporcjonalne, nautyczne) oraz zestaw funkcji zecerskich OpenType.
Zespół projektowy: Mateusz Machalski, Borys Kosmynka & Ania Wieluńska
Wsparcie merytoryczne: Andrzej Tomaszewski & Adam Twardoch
Projekt realizowany jest dzięki wsparciu programu Kultura Cyfrowa 2020 Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.