znajdź projektanta

Kultura musi być wolna

Creative Commons

Większość internautów chociaż raz spotkała się z pojęciem „licencje Creative Commons” (CC). Okazuje się jednak, że niewielu użytkowników sieci wie, czym tak naprawdę są licencje CC. Czas najwyższy to zmienić. Tym bardziej, że licencje Creative Commons stają się coraz popularniejsze wśród polskich twórców – na licencji CC swoją najnowszą książkę zatytułowaną „Doktryna jakości” opublikował ostatnio sam prof. Andrzej Blikle. Dlaczego zdecydował się na taki krok? Jak możesz korzystać z utworów udostępnionych na licencjach CC? I czym jest „licencja CC0”?

Stworzono sześć licencji Creative Commons, a określone przez nie zasady licencjonowania utworów zależą od określonej kombinacji czterech podstawowych warunków licencji typu Creative Commons, o których przeczytasz poniżej:

#1 UZNANIE AUTORSTWA

Najszersza licencja CC, na prawach której można swobodnie kopiować, rozprowadzać, zmieniać i remiksować objęty prawem autorskim utwór (Utwór-przedmiot prawa autorskiego) pod warunkiem podania imienia i nazwiska autora utworu pierwotnego oraz źródła pochodzenia utworu. Oto symbol licencji „uznanie autorstwa”: CC-BY.

#2 UŻYCIE NIEKOMERCYJNE

Utwór udostępniony na licencji „użycie niekomercyjne” możesz swobodnie wykorzystywać, kopiować i rozpowszechniać pod jednym warunkiem: cel korzystania z utworu nie może być komercyjny. Co to znaczy? Najprościej mówiąc chodzi tutaj o to, że wykorzystywanie utworu nie może wiązać się z zarabianiem pieniędzy. Symbol licencji „użycie niekomercyjne”: CC-NC.

#3 NA TYCH SAMYCH WARUNKACH

Utwór udostępniony na licencji „na tych samych warunkach” możesz swobodnie kopiować, rozpowszechniać w dowolnym medium, co więcej – możesz go swobodnie remiksować, zmieniać, opracowywać (a nawet na nim zarabiać) pod jednym warunkiem. Utwór (lub jego opracowanie) musisz udostępnić potem dokładnie na tej samej licencji, na jakiej go znalazłeś. Oto symbol licencji „na tych samych warunkach”: CC-SA.

#4 BEZ UTWORÓW ZALEŻNYCH

W przypadku tego typu licencji nie wolno Ci zmieniać, przekształcać, remiksować lub tworzyć na podstawie wykorzystywanego utworu jakichkolwiek nowych dzieł (utworów zależnych). Utwór musi być eksploatowany wyłącznie w jego oryginalnej, niezmienionej postaci. Symbol licencji „bez utworów zależnych” wygląda tak: : CC-ND.

CO TO JEST CC0?

CC0 (Creative Commons Zero) to dodatkowe narzędzie, które umożliwia „zrzeczenie się” praw autorskich (w tym osobistych) w tych krajach, w których jest to prawnie możliwe. Nie bez przyczyny umieściłam określenie „zrzeczenie się” praw w cudzysłowie – polskie prawo autorskie nie daje możliwości zrzeczenia się autorskich praw osobistych. Dlatego w polskim porządku prawnym CC0 rozumiane jest jako przekazanie utworu do domeny publicznej lub możliwe najszersze „zrzeczenie się” praw (zrzeczenie się tylko autorskich praw majątkowych).

LICENCJE CREATIVE COMMONS: OBOWIĄZEK PRAWIDŁOWEGO OZNACZENIA

Wykorzystując utwory udostępnione w systemie Creative Commons masz obowiązek podać informacje o autorze utworu, wskazać typ licencji oraz podać jego źródło. Prawidłowe oznaczenie utworu to wskazanie:

  • imienia i nazwiska twórcy utworu;
  • tytułu utworu;
  • źródła pochodzenia dzieła;
  • typu licencji Creative Commons;
  • linku do odpowiedniej licencji CC (zalecane).


LICENCJE CREATIVE COMMONS W PRAKTYCE

Prace nad książką „Doktryna jakości” prof. Andrzej Blikle rozpoczął kilka lat temu. W 2007 roku autor zdecydował się opublikować książkę w internecie i udostępnić ją na licencji CC – tak, aby mogła być swobodnie czytana przez każdego zainteresowanego. Niezwykle śmiała wówczas decyzja okazała się być strzałem w dziesiątkę. Książka zdobyła wierne grono czytelników, którzy – dzieląc się z profesorem swoimi wskazówkami i komentarzom – przyczynili się do stworzenia jej najlepszej wersji. Efekt? W ciągu kilku lat powstało kilkanaście wydań internetowych „Doktryny jakości”. Najlepsza i najaktualniejsza wersja książki trafiła właśnie na sklepowe półki. Podstawowa, pierwsza wersja książki nadal jest jednak dostępna na licencji CC i możesz ją przeczytać tutaj.

Cały tekst

^ Wróć na górę