znajdź projektanta

Jak napisać umowę

Designer, fot. Fotolia

Co powinno znaleźć się w umowie o przeniesienie autorskich praw majątkowych?

Mając świadomość tego, jak ważna jest wiedza na temat prawa własności intelektualnej wśród przedstawicieli branży kreatywnej kontynuujemy temat umów prawnoautorskich. Z poniższego poradnika dowiesz się, co powinno znaleźć się w prawidłowo stworzonej umowie o przeniesienie autorskich praw majątkowych.

Radzi zespół prawników Lookreatywni.pl

DOKŁADNE OKREŚLENIE PRZEDMIOTU UMOWY

W umowie o przeniesienie praw autorskich powinno znaleźć się dokładne określenie utworu, do którego autorskie prawa majątkowe mają być zbyte (przeniesione na osobę trzecią). Może to być utwór już istniejący, ale również ten, który dopiero powstanie w przyszłości. Ustawa z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych wyklucza możliwość zawarcia umowy, w której twórca przekazałby autorskie prawa majątkowe do wszystkich utworów swojego autorstwa, które dopiero powstaną w przyszłości (tzw. zakaz zawierania tzw. bezterminowych kontraktów sponsorskich spotykanych na przykład w branży muzycznej). Dozwolone jest zawieranie umów o przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworów mających powstać w przyszłości, o ile tylko nie obejmują one całego przyszłego dorobku twórcy.

Prawo autorskie jest prawem własności intelektualnej, a więc – w porównaniu do prawa własności rzeczy takiej jak telefon czy nośnik danych – czymś ulotnym i abstrakcyjnym.

Samo przeniesienie praw autorskich nie powoduje automatycznie przeniesienia egzemplarza utworu, nośnika danych, grafiki czy innej formy, w jakiej utwór został ustalony lub utrwalony.

W umowie powinny się znaleźć szczegóły dotyczące przekazania rzeczy materialnych – jeżeli jest to wolą stron umowy. Pamiętając jednak, że status prawny rzeczy jest odrębny.

PRECYZYJNE WSKAZANIE PÓL EKSPLOATACJI

Większość doktryny prawa opowiada się za obowiązkiem wyraźnego wymienienia w umowie przenoszącej autorskie prawa majątkowe pól eksploatacji. Pola eksploatacji to – najprościej mówiąc – sposoby korzystania z utworu. Zgodnie z ustawą z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych pola eksploatacji powinny być w umowie wyraźnie wymienione.

Umowa o przeniesienie praw majątkowych lub umowa o korzystanie z utworu, zwana dalej „licencją” obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione (art. 41 ust. 2 pr. aut.)
Eksploatacja dzieła w postaci materialnej może obejmować np. wprowadzanie utworu do obrotu i jego rozpowszechnianie, zaś w formie niematerialnej: wykonywanie dzieła, jego wystawianie, recytację, pokazywanie, emitowanie (nadawanie) czy udostępnianie w Internecie.

Przykłady pól eksploatacji znajdziesz w art. 50 pr. aut.:

1) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;

2) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami , na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy;

3) w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt. 2 – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.

Pola eksploatacji powinny – co do zasady – zostać wymienione wprost w umowie. Co jednak zrobić w sytuacji, gdy chcemy uzyskać całość autorskich praw majątkowych na wszystkich możliwych polach eksploatacji?

Wymienienie wszystkich możliwych pól eksploatacji bywa zadaniem niezwykle trudnym. Zawsze bowiem istnieje ryzyko, że pominiemy jedno z pól eksploatacji – w takim przypadku na danym polu prawa autorskie do przeniesienia autorskich praw majątkowych może nie dojść. Z kolei postanowienie umowy o przeniesieniu autorskich praw majątkowych „na wszystkich polach eksploatacji” może być zinterpretowany jako niewskazujący wyraźnie żadnych pól eksploatacji. W rezultacie możemy nie uzyskać żadnych praw.

W takich sytuacjach często spotykaną praktyką jest wskazanie w umowie, że przeniesienie praw autorskich do utworu następuje na wszystkich polach eksploatacji, w szczególności tych wymienionych w art. 50 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a następnie ich dokładne wymienienie w treści kontraktu. Pamiętać należy, że ustawa o prawie autorskim jest neutralna technologicznie w tym sensie, że nie uzależnia definiowania pól eksploatacji od technicznych aspektów eksploatacji utworów. Przykładowo, zwielokrotnianie zdjęcia techniką cyfrową może odbyć się zarówno za pomocą skanera, jak i za pomocą aparatu cyfrowego. Oba te sposoby wyczerpują definicję zwielokrotniania techniką cyfrową.

ZAKAZ OBEJMOWANIA UMOWĄ PÓL EKSPLOATACJI NIEZNANYCH W CHWILI ZAWARCIA UMOWY

Katalog określony we wskazanym wyżej art. 50 pr. aut. jest katalogiem otwartym, co oznacza, że każdy może wpisać do umowy pola eksploatacji, które są istotne z punktu widzenia przyszłej eksploatacji dzieła. Z jednym zastrzeżeniem: prawo autorskie ogranicza swobodę do pól eksploatacji, które są znane w chwili zawarcia umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych.

Umowa może dotyczyć tylko pól eksploatacji, które są nieznane w chwili jej zawarcia (art. 41 ust. 4 pr. aut)
W praktyce często spotyka się zapisy umowne zastrzegające możliwość niezwłocznego przejścia praw autorskich do dzieła na tych polach eksploatacji, które nie były znane w momencie zawierania umowy pod warunkiem otrzymania niewielkiej opłaty. Zdaniem wybitnych przedstawicieli doktryny, prof. Barty i prof. Markiewicza, zawarcie w umowie zobowiązania do przeniesienia praw autorskich na pola eksploatacji nieznane w chwili zawierania umowy nie narusza art. 41 ust. 4 pr. aut. o ile w sposób stosowny zostały zabezpieczone interesy majątkowe twórcy.

Cały tekst 

Wzory umów dla freelancerów

 

^ Wróć na górę